MATEMATİK DERSİ VE OLASILIK KONUSUNUN GÜNLÜK HAYATLA İLİŞKİLENDİRİLEREK ÖĞRENCİLERE VERİLMESİ

BURAK SABANCILAR

Adnan Menderes Üniversitesi Matematik Bölümü

ÖZET

Bu makalede, ülkemizde matematik dersinin zorluklarından ve öğrencilerin bu dersi neden sevmediklerinden bahsedilecektir.Özellikle Matematik dersinin konularından biri olan olasılığın öğrencileri aktarılmasında ki etkin yollar üzerinde durulacak ve öğrencilere bu konu aktarılırken günlük hayatta karşılaştığımız bazı durumlarla bağdaştırmalar yapılacak, daha sonra bu ilişkilendirmelerle öğrencilerin bu konu üzerinde dikkatlerinin nasıl etkilendiği incelenecektir.Bu makale öğrenciler üzerinde yapılan bir çalışma ile desteklenmiştir.

ANAHTAR KELİMELER: Olasılık, şans, günlük hayatta ihtimaller, matematiğin zorlukları

GİRİŞ

Matematik tüm pozitif bilimlerin temelini oluşturur. Her yerde karşımıza çıkabilir çünkü hemen hemen tüm yapıların çalışma mantığını ancak matematikle anlayabilme gibi bir durumumuz vardır. Ülkemizde eğitim sisteminden olsa gerek matematik pek sevilmez bu çok büyük bir eksikliktir çünkü daha eğitimin ilk basamaklarından itibaren ezberci bir mantıkla matematiğe yaklaşılmakta bu da ileriki seviyelerde sadece ezber ile matematiğin yapılamayacağını anlaşıldığında matematiğe karşı bir antipati oluşmasına neden olmaktadır.

MATEMATİK NEDEN SEVİLMEZ?

Bir çok insan için matematik, anlaşılması güç, anlaşılamadığı için can sıkıcı, insanda korku uyandıran bir etkinlik olarak görülmüştür. Matematik öğretiminde öğrenci başarısı genel olarak düşük olmakta ve bu başarısızlığa bağlı olarak da öğrenciler matematiğe karşı olumsuz bir tutum geliştirmekte, matematik pek çok öğrenci için korkulu bir rüya haline gelmektedir. Bu durumun nedenleri arasında matematik öğretiminde başvurulan yöntemlerin yeri büyüktür (Baykul, 2003). Matematiksel yeterliklerin kazandırılması, matematiğin zor bir ders olduğu kanısının değiştirilmesi ve öğrencilerde matematiğe karşı olumlu tutum geliştirilmesinde, matematiğin farklı yöntemlerle işlenmesi etkili bir yöntem olabilir (Soylu, 2001).

Matematikte öğrenci performansı ile ilgili faktörler açısından ülkemizi ilgilendiren bazı ayrıntıların incelendiği PISA raporunda (EARGED, 2005) ulaşılan sonuçlara göre; 15 yaş grubu öğrencilerimizin matematiğe karşı ilgisi, güdüsü, okula ve derse karşı tutumu ve özgüveni OECD ortalamalarına yakın olmakla birlikte matematikte kendilerini yeterli görme bakımından OECD ülkelerinin gerisinde kalmakta; matematikte önemli ölçülerde kaygı ve sıkıntı duymaktadırlar. Türkiye'nin 15 yaş grubu öğrencilerinin ortalama performansı, PISA değerlendirmesine katılan tüm OECD ülkelerindeki öğrencilerin performansından düşüktür. OECD ülkelerindeki öğrencilerin sadece yüzde 21'i en düşük veya bundan daha düşük başarı düzeyinde değerlendirilirken, Türk öğrencilerin yarıdan fazlası bu gruba girmiştir (Dünya Bankası, 2005). Türkiye'nin matematik puanı bakımından 40 ülke arasından 28. olduğu görülmektedir. TIMSS (EARGED, 2003) raporu ile ilgili olarak da, öğrencilerimizin matematik ortalaması uluslararası ortalamanın altındadır.

Bu durum ülkemizdeki matematik eğitiminde başarıyı ve olumlu tutumların geliştirilmesi ile ilgili olarak araştırmalar yapılmasını ve matematiğin öğretilmesine ilişkin çeşitli seçeneklerin geliştrilmesini zorunlu kılmaktadır.

Biraz olasılıktan söz edecek olursak,

Şimdi Matematik dersinin önemli konularından biri olan olasılıktan bahsedecek olursak, bu konu matematiğin en eğlenceli konularından biri olarak hocalar tarafından her ne kadar nitelendirilse de öğrenciler tarafından her zaman zorlanılmaktadır.Bu konunun daha iyi anlaşılabilir hale getirilmesi için öğrencilerin ilgisini çekebilecek günlük hayattan örnekler vererek konuya başlangıç yapmak öğrencilerde bu konuya ilişkin ilgileri uyandırabilmektedir.Eğer ilgi çekici örnekleri öğrenciye aktarabilmenin etkileyici yollarını bulabilirsek öğrenciler konuyu daha dikkatli dinleyecek ve konu onlara sıkıcı bir boyut olmaktan çıkıp sonunu görmeye çalışacakları bir hikaye gibi gelecektir.Bu sayede öğrencilerin hem matematik dersine hem de olasılık konusuna karşı olan ilgileri bir nebzede olsa artacaktır.

Aşağıda, Olasılıksız kitabından derlediğim müthiş bir bölüm var.

‘’Gelin, olasılıktan söz edelim. İlk önce, olasılık dediğimiz en sık akla gelen çekilişlerden, piyangodan söz edelim.

Amerika'daki en büyük piyangoyu, Powerball'ı kazanabilme olasılığı 120.000.000'da 1'dir. Powerball'ın ilk oynanmaya başlandığı 1997'den beri elliden fazla insan bu olasılığı alt üst ederek büyük ikramiyeyi kazanmıştır. Onlar, bu gezegendeki en şanslı, en zengin insanlar arasındadır. Onlardan nefret ederim. Ama konumuz bu değil.

Şimdi de düşük olasılıklı bir olaydan bahsedelim: Dünyaya dev bir göktaşı çarpacak ve uygarlık yok olacak. Jeofizikçilere göre, her yıl bunun olma olasılığı milyonda bir.

İnsanoğlunun atalarını da hesaba katarsa, yedi milyon yılı aşkın bir süredir bu gezegende varlığımızı sürdürdüğümüze göre, bir gök taşının bu güne kadar bizi yok etmiş olma olasılığı yüzde yedi yüz. Yani anlayacağınız, bir kere değil, yedi kere ölmüş olmalıydık şimdiye.

Ama, çoğunuzun bildiği gibi, insanoğlunun yazılı tarihinden bu yana yok olmadık.

Ne demeye çalışıyorum sizce? Bir gök taşı bizi yok edecek demeye çalışmıyorum. Düşük olasılıklı olaylar hakkında bir yorumda bulunmaya çalışıyorum, kıssadan hisse şudur; Her an her şey olabilir.’’

Bu şekilde bir kitaptan ders anlatılırken giriş yapmak öğrencilerde oldukça büyük bir ilgi uyandıracaktır veya yine aynı şekilde derse giriş yaparken,

‘’ Bir sabah, yıllardır görmediğiniz bir arkadaşınızı düşünerek uyandınız. Bir saat sonra, onunla sokakta karşılaştınız. Sizce bu sadece bir tesadüf mü, yoksa çok daha farklı bir anlamı olabilir mi? Siz hiç Loto’da büyük ikramiyeyi kazanmadınız. Ama birileri kazanıyor. Hem de sürekli! Onlar sizden daha mı şanslılar?

Şans nedir gerçekten? İçinizde bütün parayı kırmızıya yatırmanız gerektiğini söyleyen bir his var. Bu his bir öngörü müdür? Yoksa daha fazlası mı?

Yolda gidiyorsunuz. Kafanızı çevirip yandaki küçük parkta baktınız ve bir anda bu anı daha önce de yaşamış olduğunuzu hissettiniz. Evet, Deja Vu. Sizce nedir Deja Vu; Geçmiş mi, rüya mi yoksa geleceği mi görüyorsunuz?(Adam Fawer-Olasılıksız Kitabından)’’ şeklinde giriş yapılarak öğrencilerde dikkat uyandırılabilir.Bu yönde yapılan çalışmalar ile öğrencilere olasılık konusunda ilgi oluşturabiliriz.

ÇALIŞMANIN AMACI VE MODELİ

Araştırma, lise öğrencilerinin Matematik dersi Olasılık konusunun günlük hayatla ilişkilendirilerek öğrencilerin bu konuya ilgilerini çekmek ve daha iyi öğrenmelerini sağlamak amacıyla yapılmıştır.

Çalışma Grubu

Bu çalışma zaman ve maliyet kısıtından dolayı, Aydın ilinde yer alan Aydın Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde gerçekleştirilmiştir.Çalışma gündelik örnekler verilerek, okulun 9-D sınıfındaki 27 öğrencisine uygulanmıştır.

BULGULAR

Çalışmaya katılan 27 öğrencinin 1’i kız, diğer 26 öğrenci ise erkeklerden oluşmaktadır.Çalışma sırasında olasılık konusu anlatılmaya başlanırken ‘’Sayısal lotoyu tutturma ihtimalimiz kuponu yatırmaya giderken arabanın bize çarpıp ölme ihtimalimizden daha düşüktür.’’ örneği verilmiş ve en başlarda derse ilgisiz olan öğrencilerin ilgilerini çeken bu gündelik yaşamdan örnek ile derse katılımları gözlemlenmiştir.

SONUÇ VE TARTIŞMA

Öğrencilerin bir alanda başarılı olup olmamaları onların ilgilerini çeken örneklere, günlük yaşamda karşılaştıkları olaylardan yola çıkılmasına bağlıdır.Bir eğitimci öğrencilerinin dikkatini çekebilecek örnekler vererek onlara her konuyu sevdirebilmeli, onların ilgilerine yönelik eğitim verebilmelidir.Kısaca öğrencilerin Matematik dersinin olasılık veya herhangi bir konusunda başarılı olmasında ki en önemli faktörlerden biri onlarda ilgi uyandıracak gündelik yaşamdan örnekleri verebilmektir.

ÖNERİLER

Liselerde Matematik eğitiminin planlanması ve uygulanmasında öğrenci istek, ilgi ve dikkatlerini çekebilecek olan örneklerin dersin başında öğrenciye verilmesi gerekir.

KAYNAKLAR

http://www.renklinot.com/soru-cevap-2/matematik-neden-zor.html

http://www.delinetciler.org/soru-cevap-bolumu/148754-matematik-neden-sevilmez.html

Adam Fawer-Olasılıksız Romanı

Unknown