Matematik Öğretimi Yardımıyla Zihinsel Engelli Öğrencilere Sayma İşlemlerini Kazandırılması

Matematik Öğretimi Yardımıyla Zihinsel Engelli Öğrencilere Sayma İşlemlerini Kazandırılması

*Ahmet ÇEVİKER
**Çiğdem YİĞİT

Adnan Menderes Üniversitesi, Matematik Bölümü

ÖZET

Modern zamanda zihinsel engelli öğrencilerin bağımsız yaşama hazırlamak için işlevsel bilgilere ve becerilere ihtiyaç duymaktadır. İşlevsel bilgi ve beceriler zihinsel engelli öğrencilerin günlük hayatta kullanabileceği temel matematik ve okuma yazmadır. Bu çalışmada zihinsel engelli öğrencilere temel matematiğin (temel işlemlerde sayı sayma, ekleyerek sayma, çıkararak sayma gibi ) içerisinde ki sayıların sayabilmeleri ve sayma işlevinin kazanılması amaçlanmış ve özel eğitim olarak nasıl anlatılacağı gösterilmiştir. Zihinsel engelli öğrencilere nasıl sayma işleminin yapılacağı aynı zamanda bununla ilgili toplama ve çıkarma işlemlerinin belirtilmesi gösterilmiştir. Bu araştırmanın sonuncunda zihinsel engelli öğrencilere sayma işleminin kazanılmasında kolaylık sağlandığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelime ; Matematik öğretimi, Zihinsel engelli öğrenciler Sayma işlemi, Zihinsel engelli öğrencilerle matematik kazandırılması.

*ADÜ,Fen Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Formasyon Grubu Öğrencisi,AYDIN
**ADÜ,Fen Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Formasyon Grubu Öğrencisi,AYDIN

GİRİŞ

Her birey için eğitimde en verimli amaç,kendi ayakları üzerinde durabilecek bağımsız bir yaşam sürdürebilmesini sağlamaktadır. Zihin özürlü öğrencilere de sistematik öğrenme yaşantıları sağlandığında, daha kalıcı öğrenmeler gerçekleştirebildiklerini bilinmektedir. Bu nedenle, zihin özürlü öğrencileri bağımsız yaşama hazırlamak için, onlara işlevsel akademik becerilerin öğretilmesi gerekir.( Snell ve Brown, 2000, s.493).

İşlevsel akademik beceriler, günlük yaşam etkinliklerini yerine getirirken kullanılan becerilerdir. Her çocuğun günlük yaşantısı farklıdır ve her çocuk için işlevsellik özelliği taşıyan beceriler farklılaşabilir. Ancak, temel matematik ( para, zaman, işlem yapma) ve okuma-yazma becerileri, her çocuk için işlevsel akademik beceri olma özelliği göstermektedir. ( Snell ve Brown, 2000,s.497).

Toplama, çıkarma gibi işlevsel akademik becerilerin zihin engelli bireylere öğretilmesi,zihin engelli bireylerin benzer akademik becerileri edinmelerini kolaylaştıracaktır.Böylece zihin engelli bireylerin kaynaştırma ortamlarında kendilerini rahat hissetmelerine, arkadaşlarıyla etkileşimde bulunmalarına, arkadaşlarının onları kabullenmelerine, dolayısıyla sosyalleşmelerine katkı sağlayacaktır (Batı ve Kırcaali-iftar,2005 sf.27).

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmenliği’nin 4. Maddesinde “hafif ve orta düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliğinden etkilenmiştir” olarak tanımlanan farklı düzeydeki zihin özürlü çocukların tümü için işlevsel akademik becerilerin edinimi büyük önem taşımaktadır. Çünkü özürlü çocuğun eğitiminde de varılmak istenen son nokta, bağımsız yaşam sürdürebilir duruma gelmektir. Bu nedenle, temek matematik becerileri, zihin özürlü öğrenciler için hazırlanan tüm öğretim programlarının içeriğinde yer almaktadır(MEB, 2000).

Sayma işlemini gerçekleştirilebilmesi için ;

Birebir eşleme : Sayının nesnelerle sayma ifadelerinin eşleştirilmesidir.

Sabit sıra ilkesi : Sayma ifadeleri değişmeyen bir sıra izler

Sıralı olmayan sayma ilkesi : Sayılan kümedeki nesneler farklı düzenlenmiş olsalar bile sayma aynı sonucu verir.

Soyutlama ilkesi : Her çeşit varlık saymak için bir araya getirilebilir. Gözleri, burun çekmeyi,zıplamayı sayabiliriz. Gerçek sayma (nesne sayma) becerisi kendi içinde şu aşamalara ayrılır:
1.Soyut nesneleri sayma
2.Resimleri sayma
3.Motor ünitelerini sayma(ritmik baş hareketleri,parmak sayma)
4.Sözel üniteleri sayma.Çocukların sayma için kelimeleri kullanmaları
5.Soyut ünitelerle sayma: Öğrencinin sayılarla üzerine sayarak toplama yapması.(Bilyeli problem örneği)

Zihinsel engelli öğrenciler için bu ilkelerin gerçekleşmesi gerekmektedir. Program uygularken sayı kavramlarını edinmelerini kolaylaştırmak için ağaçtan meyve toplama, arkadaşların kaç bilyesi olduğunu sayarak öğrenme, öğretmenin söylediği sayıda zıplama,etrafında dönme gibi etkinliklere yer verilebilir. Çocuklar sayı kavramlarını öğrendikten sonra rakam okuma çalışmalarına geçilebilir. Burada önceki bilgilerinin taze tutulması ve üzerine yavaş planlı bir programla ilave edilmesi gerekmektedir. Zihinsel engelli öğrenciler için rakam okuma iki şekilde ele alınabilir;

1-) Rakam eşleme : Öğrencilerin rakamı farklı rakamların arasından eşlemesi.

2-) Rakamı isimlendirme : Gösterilen rakamı okuma

Öğretmen her gün onar dakikalık zaman diliminde sayı doğrusundan rakamları gösterip öğrencilerin altlarındaki resimleri saymasını isteyebilir. Bu aşamada sayı rakam eşleme tombalası gibi etkinliklere yer verilebilir.

Toplama

Öğrencilerin toplama artırma etkinlikleri yapabilmeleri için üstüne sayma işlemlerini yapmaları gerekmektedir.. Fatma ağaçtan iki tane elma topladı ( Fatma sınıftaki ağaçtan iki elma koparır ) Ali ağaçtan üç elma daha topladı. İkisinin birlikte kaç elması olur biçiminde bir problemde öğrenciler elmaları sayarak sonucu bulurlar. Sınıfın tabanına seksek çizgileri çizilir. Bu çizgilerin ikili olanlarına

yuvarlaklar çizilerek öğrenci o noktaya geldiğinde durup yuvarlakları sayarak toplama yapması sağlanabilir. Zihinsel engelli öğrenciler, toplama ve çıkarma işlemini %80-90 oranında öğrendikten sonra sözlü programa geçilebilir.

İÇERİĞİ

Zihinsel engelli öğrencilerin bağımsız hayatlarını sürdürebilmesi için matematik derslerinde sayma kavramlarını, toplamayı, çıkarmayı öğrendikten sonra sonraki sorunlarını buradan yola çıkarak ilerlemesi gerektiğini belirtir.

AMAÇ

Zihinsel engelli öğrenciler için matematiğin temelinden başlayarak sayma işlemlerinin öğretilmesini ve bununla birlikte ileriki matematik konularına geçmeyi ve toplum içerisinde bağımsız bir hayat sürmesi öğrenci için amaçlanmaktadır.

YORUMLAR VE BULGULAR

Daha önceki bilgilerle birlikte zihinsel engelli öğrencilerin özel bir program dahilinde eğitim görmeleri ve bağımsız hayatlarını devam ettirebilmeleri için gereksinimlerine karşılık verilmesi gerektiği gözlemlenmiş, bulgularla not alınmıştır.

Bizim yorumumuza göre Türkiye’de dahil zihinsel engelli öğrenciler için öğretilecek konuları somutlaştırarak görsele dayalı ve özel program dahilinde uygulanması öğrencilerin öğrenmesinde kolaylık sağlayacağı ve bunumla birlikte topluma kazandırılacağı görüşündeyiz.

SONUÇ VE ÖNERİ

Bu çalışma ile zihinsel engelli öğrencilere matematik öğretiminde sayma işlemleri ve toplama çıkarma işlemleri birer uygulama çalışmasıdır. Araştırmada zihinsel engelli öğrencilerin matematiğe karşı tutumları diğer öğrencilerden farklıdır. Ve bu yüzden özel program gösterilmesi gerekmektedir.

Önerimiz ise öğrencilerin günlük hayatlarında kullanacakları bilgileri öğrenmeleri ve bunun sayesinde topluma kazandırılması için özel bir çalışma olması görüşündeyiz.

KAYNAKÇA( Kaynak gösterilen makaleler)

Kırcaali-İftar,G. ve Tekin, E.(1997).Tek Denekli Araştırma Yöntemleri. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.

MEB(2000).Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmenliği.

MEB(2005).İlköğretim Matematik Dersi(1-5. Sınıflar)Öğretim Programı. Ankara:Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.

Snell, E.M. ve Brown, F.(2000).Instruction of Students with Severe Disabilites.(5.baskı).

Unknown